Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na bağlı Orman Genel Müdürlüğü’nün, birçok iklim ve coğrafi yapıyı bir arada bulundurması nedeniyle her bir karış toprağı doğal zenginliklerle dolu ülkemizin yöre florası açısından biyolojik çeşitliliğin araştırılması amacıyla Türkiye genelinde başlattığı ve İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen “Biyolojik Çeşitlilik ve Odun Dışı Orman Ürünleri Veri Tabanı (BİYOD)” oluşturma hedefleri çerçevesinde Üniversitemizde de yoğun çalışmalar yürütülüyor. Üniversitemiz adına danışmanlığını ODÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Sevda Türkiş’in yaptığı çalışma ile dünyanın doğal dengesinin korunmasında büyük etkiye sahip olan mantar hariç tüm bitkiler tespit edilerek sisteme kayıtlanıyor. Giresun Orman Bölge Müdürlüğü’nün koordinatörlüğünde Araştırma Görevlisi Dr. Sevda Türkiş ve Orman Mühendisi Aydın Sarı ile birlikte yürütülen çalışmalarda Ordu ve Giresun illeri, Sivas Suşehri ve Koyulhisar ilçeleri ile Trabzon Sis Dağı’ndaki doğal alanlar taranarak bulunan bitkiler öncelikle CBS tabanlı makinelerle fotoğraflanarak teşhisleri yapılıyor. CBS tabanlı makinelerle fotoğraflanan bitkilerin tüm özellikleri araştırılarak hangi türe ait olduğu tespit edildikten sonra web ortamında kendi bulunduğu noktadaki fotoğrafı ile birlikte tek tek Biyolojik Çeşitlilik & Odun Dışı Orman Ürünleri Veri Tabanı (BİYOD)’na kayıtlanıyor. Yaklaşık 2 yıldır büyük bir titizlik ile devam edilen çalışmalarda bugüne kadar 20’si endemik olmak üzere 301 bitki tür ve tür altı taksonu tespit edilip sisteme kayıtlandı. Araştırma Görevlisi Dr. Sevda Türkiş danışmanlığında Karadeniz Bölgesi’nde oldukça geniş bir alanda yürütülen ve önümüzdeki 2 yıl boyunca da devam edecek olan çalışmayla tespit edilen tüm bitkilerin Türkiye’nin hangi koordinatında bulunduğu, koruma altına alınıp alınmayacağı ve bitkilerin endemik olup olmadığı gibi unsurlar belirlenerek taranan bölgelerin biyolojik tür çeşitliliğinin belirlenmesi hedefleniyor. Türkiye’nin Biyolojik Tür Çeşitliliğinin Haritası Çıkartılıyor. Orman Genel Müdürlüğü’nün Türkiye genelinde üniversitelerin işbirliğiyle başlattığı çalışma ile tespiti yapılıp sisteme girilen tüm bitki türlerinin etken maddelerinin neler olduğu ve bu etken maddelere göre bitki türlerinin ülkemizde ve dünyada kullanım alanlarının neler olduğu, ürünün hasat zamanı, kullanılan kısımları, toplama, kurutma, depolama şekilleri, arıcılığa fayda sağlaması açısından bu bitkilerin polen ve nektar durumları, koruma altında ve endemik olup olmadığı, kendi ekosisteminde geliştirilip geliştirilmeyeceği, geliştirilecekse hangi yetiştirme tekniği ile geliştirilmesi gerektiğinin araştırılmasıyla ülkemizin biyolojik tür çeşitliliği haritasının çıkartılması planlanıyor. Biyolojik Çeşitliliğin Ekolojik Sistemdeki Önemi Nedir? Çok eski çağlardan beri insanoğlunun kültüründe yer bulan, tıp ve eczacılık gibi alanlarda insanlığa şifa olan bitkiler doğal yaşamın devamlılığı açısından büyük önem arz ediyor. Bir bölgedeki bitki ve hayvan türlerinin ve çeşitlerinin sayıca zenginliği şeklinde ifade edilen biyolojik çeşitlilik, en başta doğal dengenin korunması ve insan yaşamının sürdürülmesi açısından kilit rol oynayarak ekosistemlerin dengede tutulması ve gezegenin yaşanabilir olmasını sağladığı gibi günümüzde Genetik Mühendisliği ve Biyoteknoloji’deki ilerlemelerle birlikte tarım, eczacılık, tıp, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık ve sanayi alanlarında, temiz su ve hava sağlanmasında kullanılarak ülke ekonomilerine de kazanç sağlıyor. Havanın temizlenmesi, erozyonunun önlenmesi ve toprağa organik madde kazandırarak toprak yorgunluğunun giderilmesi bakımından hayati öneme sahip olan bitkiler, diğer taraftan doğadaki canlılara barınma ve beslenme ortamı sağlayarak ekosisteme de devamlılık kazandırıyorlar. Biyolojik Çeşitliliğin Azalması ve Yok Olması Asya ve Avrupa kıtaları arasında bir köprü görevi görmesi ve birçok iklim ve coğrafi yapıyı barındırması nedeniyle bitki ve hayvan türleri bakımından oldukça zengin olan ülkemiz aynı zamanda dünyadaki çok sayıda bitkinin de anavatanı olarak biyolojik çeşitlilik konusunda kıta özelliği gösterdiğinden dünyada eşsiz bir yere sahiptir. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de iklim değişikliği, kirlenme, doğal kaynakların aşırı kullanımı, sürdürülebilir olmayan kaynakların kullanımı ve hızlı nüfus artışı gibi nedenler sonucu azalan biyolojik çeşitliliğin korunması büyük önem taşıyor. Bu bağlamda Türkiye genelinde yapılan biyolojik çeşitlilik veri tabanı çalışmasıyla biyolojik çeşitliliğin korunması noktasında önemli ilerlemeler sağlanması öngörülüyor.

Editör: TE Bilisim